ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
Είναι γεγονός ότι οι κοινωνικές συνθήκες και οι όροι του υλικού βίου άλλαξαν σημαντικά, ιδιαίτερα στα τελευταία πενήντα χρόνια, και οι αγροτοκτηνοτροφικοί πληθυσμοί, βασικοί φορείς του παραδοσιακού πολιτισμού, μειώθηκαν αισθητά, πρώτα με την αστυφιλία της δεκαετίας του '50 και του '60, που μετέβαλε τους χωρικούς σε μικροαστούς,
ύστερα με την αστικοποίηση της υπαίθρου στη δεκαετία του '90, που βρίσκεται ακόμη σε πλήρη εξέλιξη. Παρ' όλα αυτά, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν σύμφωνα με τις προβλέψεις του αυστηρού αστικού ρασιοναλισμού.
Ο πολιτισμός ενός λαού είναι, όπως και η γλώσσα του, αυτοδύναμο σύστημα. Συναρτάται βέβαια με τις κοινωνικές δομές, αλλά δεν εξαρτάται απόλυτα απ' αυτές· έχει αποδεδειγμένα μεγαλύτερη διάρκεια. Έτσι δεν είναι παράξενο που σε ορισμένες περιοχές της περιφέρειας με ιδιαίτερη κοινωνική και πολιτισμική ομοιογένεια[1], το δημοτικό τραγούδι εξακολουθεί ν' αποτελεί ζωντανό στοιχείο του λαϊκού πολιτισμού και να ανανεώνεται ως προς τα είδη εκείνα που διατηρούν αντιστοιχία προς τις σημερινές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας που τα συντηρεί. Η λαϊκή ποιητική παραγωγή της μεταπολεμικής ιδίως περιόδου δεν έχει βέβαια καταγραφεί και μελετηθεί συστηματικά και σ' αυτό παίζει ένα ορισμένο ρόλο η προκατάληψη για την οποία μιλήσαμε. Ωστόσο, μια πλούσια και αξιόλογη παραγωγή έχει έρθει στο φως της δημοσιότητας από τα χρόνια του μεσοπολέμου και εξής, είτε από τακτικές δημοσιεύσεις σε τοπικές εφημερίδες και λαογραφικά έντυπα είτε -κυρίως- από συγκροτημένες συλλογικές ή και ατομικές ερευνητικές προσπάθειες, στα πλαίσια της δραστηριότητας
αρμόδιων δημόσιων φορέων όπως τα πανεπιστήμια και το Κέντρο Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών[2].Η παραγωγή αυτή έχει δείξει νομίζομε, κατά τρόπο αναμφισβήτητο, ότι σε αρκετές αγροτοκτηνοτροφικές περιοχές με ιδιαίτερη κοινωνική και πολιτισμική ομοιογένεια, το δημοτικό τραγούδι δεν έπαψε ως τις μέρες μας
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
ν' αποτελεί οργανικό στοιχείο της παραδοσιακής λαϊκής κουλτούρας. Ορισμένες μάλιστα κατηγορίες τραγουδιών εξακολουθούν να διατηρούν τον λειτουργικό τους ρόλο μέσα στην παραδοσιακή κοινωνία. Και έχουν την ανάλογη εκπροσώπηση στις συλλογές τραγουδιών του εικοστού αιώνα[3].
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
Είναι σπουδαία αρχαιολογική περιοχή με πλήθος ευρημάτων. Στην τοποθεσία Σελλάδες ο Στ. Ξανθουδίδης το 1903 ανάσκαψε δύο θολωτούς Μινωικούς τάφους. Μεταξύ των ευρημάτων είναι χρυσή προσωπίδα και κρατήρας με παράσταση κυνηγού , την πρώτη γνωστή στην Κρήτη απεικόνιση έφιππου άνδρα. Στην ίδια θέση έχει εντοπιστεί Μινωικός οικισμός. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει θαυμάσια Τουρκική κρήνη. Σημαντικό μνημείο είναι η εκκλησία του πολιούχου του χωριού Αγ. Ιωάννου του θεολόγου με υπολείμματα τοιχογραφιών. Στα Μ. Μουλιανά ανήκει το ύψωμα Αγριλός από τα αμπέλια του οποίου παράγεται το ονομαστό από την αρχαιότητα κρασί του Αγριλού.
Στα Μέσα Μουλιανά ανήκει ο μικρός οικισμός Καλαβρός σε εντυπωσιακό τοπίο πάνω από την απόκρημνη ακτή του Κρητικού πελάγους.
Μέσα Μουλιανά
«Κατάφυτο και κατάρρυτο» χωριό στην Εθνική οδό 18 χμ, από τη Σητεία.Είναι σπουδαία αρχαιολογική περιοχή με πλήθος ευρημάτων. Στην τοποθεσία Σελλάδες ο Στ. Ξανθουδίδης το 1903 ανάσκαψε δύο θολωτούς Μινωικούς τάφους. Μεταξύ των ευρημάτων είναι χρυσή προσωπίδα και κρατήρας με παράσταση κυνηγού , την πρώτη γνωστή στην Κρήτη απεικόνιση έφιππου άνδρα. Στην ίδια θέση έχει εντοπιστεί Μινωικός οικισμός. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει θαυμάσια Τουρκική κρήνη. Σημαντικό μνημείο είναι η εκκλησία του πολιούχου του χωριού Αγ. Ιωάννου του θεολόγου με υπολείμματα τοιχογραφιών. Στα Μ. Μουλιανά ανήκει το ύψωμα Αγριλός από τα αμπέλια του οποίου παράγεται το ονομαστό από την αρχαιότητα κρασί του Αγριλού.
Στα Μέσα Μουλιανά ανήκει ο μικρός οικισμός Καλαβρός σε εντυπωσιακό τοπίο πάνω από την απόκρημνη ακτή του Κρητικού πελάγους.
- Το χωριό είναι γνωστό και από την αρχαιότητα, για το Μουλιανίτικο κρασί που προέρχεται από λιάτικο σταφύλι καλλιεργιμένο κυρίως σε αμπελώνες στης περιοχή "Αγριλός", μία εξαιρετική τοποθεσία για την καλλιέργεια τους, που βρίσκετε λίγα μέτρα πάνω από το χωριό.
- Είναι επίσης μία σπουδαία αρχαιολογική περιοχή με πλήθος ευρημάτων. Στην τοποθεσία "Σελλάδες" το 1903 ο Στ. Ξανθουδίδης ανάσκαψε δύο Μινωικούς θολωτούς τάφους
- της ύστερο-μινωικής εποχής με συνέχεια ταφών και κατά την πρωτογεωμετρική εποχή. Στον πρώτο τάφο παρατηρούνται και τα δυο συστήματα ταφής και της καύσεως και του ενταφιασμού που είναι χαρακτηριστικό της πρωτογεωμετρικής εποχής.
- Μεταξύ των ευρημάτων ήταν χρυσή προσωπίδα, ψευδόστομοι αμφορείς, πήλινα και χάλκινα αγγεία, ξίφη, χάλκινη πόρπη. Πολύ σημαντικός είναι ο κωδωνόσχημος πρωτογεωμετρικός κρατήρας, στον οποίο από την μία πλευρά εικονίζεται ένας κυνηγός που θηρεύει δύο αγρίμια - προφανώς γίδες άγριες - και στην άλλη η πρώτη γνωστή στην Κρήτη απεικόνιση έφιππου άνδρα
- . Στην ίδια τοποθεσία έχει εντοπιστεί Μινωικός οικισμός ενώ επίσης μινωικά ευρήματα προέρχονται από τις θέσεις Βουρλιά (θολωτός τάφος),
- Γούβες και Ελληνικά ή Πύργος.
- Στην παλιά εκκλησία της Αγίας Τριάδας στο κεντρικό κλίτος διακρίνονται υπολείμματα τοιχογραφιών. Στο σπήλαιο Κρυφός Σπήλιος υπάρχουν ενδείξεις κατοικήσεως της ύστερο-μινωικής εποχής. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει μιά θαυμάσια περίοπτη οθωμανική κρήνη σε πολύ καλή διατήρηση. Επίσης στο κέντρο του χωριού βρίσκεται μία θαυμάσια κρήνη από την περίοδο της Τουρκοκρατίας με την ονομασία "Κυμέρι".
- Το χωριό αν και μικρό έχει τρία καφενεία, ένα βενζινάδικο, μία ταβέρνα ΑΓΡΥΛΟΣ καθώς και ένα Μπακάλικο για τα απαραίτητα των κατοίκων του. Αποτελείτε από ένα όμορφου τοπίου ειδικότερα, λόγο κάποιων σημείων του χωριού που το κάνουν να ξεχωρίζει και ένα από αυτά είναι το κεφαλοβρύσι, όπου υπάρχουν τρεχούμενα νερά, εκεί βρίσκεται κ η ταβέρνα.
- Παίρνοντας κανείς το μονοπάτι που οδηγεί, μέσα από πλούσια χλωρίδα με πανύψηλα δέντρα πολλών χρόνων και τα τρεχούμενα νερά που σχηματίζουν ένα μικρό ποτάμι, ως στο " τέρμα " του χωριού οπού είναι και τα καφενεία, θα καταλάβει πως είναι μία πολύ όμορφη εμπειρία.
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
Η κρητική μαντινάδα: Η δομή, η αισθητική και η θεματολογία της
Υπάρχει η άποψη ότι το δημοτικό τραγούδι είναι δημιούργημα μιας άλλης εποχής και μιας άλλης κοινωνίας, που χάθηκε για πάντα, συμπαρασύροντας μαζί της το λαϊκό προφορικό πολιτισμό με όλες τις εκφράσεις του. Η άποψη αυτή έπρεπε να είχε αναθεωρηθεί από καιρό, αφού - σύμφωνα με τις νεότερες έρευνες - η δημοτική ποίηση παρουσιάζει, σ' όλη τη διάρκεια του εικοστού αιώνα και ως τις μέρες μας, μια τέτοια δυναμική, που έχει στην πράξη διαψεύσει τέτοιες εκτιμήσεις.
Είναι γεγονός ότι οι κοινωνικές συνθήκες και οι όροι του υλικού βίου άλλαξαν σημαντικά, ιδιαίτερα στα τελευταία πενήντα χρόνια, και οι αγροτοκτηνοτροφικοί πληθυσμοί, βασικοί φορείς του παραδοσιακού πολιτισμού, μειώθηκαν αισθητά, πρώτα με την αστυφιλία της δεκαετίας του '50 και του '60, που μετέβαλε τους χωρικούς σε μικροαστούς,
Ο πολιτισμός ενός λαού είναι, όπως και η γλώσσα του, αυτοδύναμο σύστημα. Συναρτάται βέβαια με τις κοινωνικές δομές, αλλά δεν εξαρτάται απόλυτα απ' αυτές· έχει αποδεδειγμένα μεγαλύτερη διάρκεια. Έτσι δεν είναι παράξενο που σε ορισμένες περιοχές της περιφέρειας με ιδιαίτερη κοινωνική και πολιτισμική ομοιογένεια[1], το δημοτικό τραγούδι εξακολουθεί ν' αποτελεί ζωντανό στοιχείο του λαϊκού πολιτισμού και να ανανεώνεται ως προς τα είδη εκείνα που διατηρούν αντιστοιχία προς τις σημερινές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας που τα συντηρεί. Η λαϊκή ποιητική παραγωγή της μεταπολεμικής ιδίως περιόδου δεν έχει βέβαια καταγραφεί και μελετηθεί συστηματικά και σ' αυτό παίζει ένα ορισμένο ρόλο η προκατάληψη για την οποία μιλήσαμε. Ωστόσο, μια πλούσια και αξιόλογη παραγωγή έχει έρθει στο φως της δημοσιότητας από τα χρόνια του μεσοπολέμου και εξής, είτε από τακτικές δημοσιεύσεις σε τοπικές εφημερίδες και λαογραφικά έντυπα είτε -κυρίως- από συγκροτημένες συλλογικές ή και ατομικές ερευνητικές προσπάθειες, στα πλαίσια της δραστηριότητας
αρμόδιων δημόσιων φορέων όπως τα πανεπιστήμια και το Κέντρο Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών[2].Η παραγωγή αυτή έχει δείξει νομίζομε, κατά τρόπο αναμφισβήτητο, ότι σε αρκετές αγροτοκτηνοτροφικές περιοχές με ιδιαίτερη κοινωνική και πολιτισμική ομοιογένεια, το δημοτικό τραγούδι δεν έπαψε ως τις μέρες μας
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
ν' αποτελεί οργανικό στοιχείο της παραδοσιακής λαϊκής κουλτούρας. Ορισμένες μάλιστα κατηγορίες τραγουδιών εξακολουθούν να διατηρούν τον λειτουργικό τους ρόλο μέσα στην παραδοσιακή κοινωνία. Και έχουν την ανάλογη εκπροσώπηση στις συλλογές τραγουδιών του εικοστού αιώνα[3].
Μια ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν τα είδη εκείνα τραγουδιών που ξεπερνώντας τα όρια της παραδοσιακής κοινωνίας, έχουν εισβάλει στις ημιαστικές αλλά και τις καθαρά αστικές περιοχές και με τις αναπόφευκτες βέβαια προσαρμογές τόσο στην έκφραση όσο στους τρόπους διάδοσης και λειτουργίας, κατέληξαν να "προαχθούν" από τοπικά σε πανελλήνια κι από έκφραση μιας συγκεκριμένης παραδοσιακής κοινωνίας
(για να μην πούμε, κοινωνικής τάξης) σε τραγούδια εθνικά. Αυτό δεν είναι παράξενο κι ούτε βέβαια είναι φαινόμενο της τελευταίας πεντηκονταετίας. Από τον περασμένο αιώνα, που αναπτύχθηκε το ενδιαφέρον για τη λαϊκή ποίηση, το δημοτικό τραγούδι αντιμετωπίσθηκε από πολλούς μελετητές όχι ως ταξικό τραγούδι, αλλά ως τραγούδι εθνικό: "ελληνικά δημοτικά τραγούδια", "τραγούδια του ελληνικού λαού", "τραγούδια των Ελλήνων" είναι η χαρακτηριστική ορολογία που χρησιμοποιήθηκε.
(για να μην πούμε, κοινωνικής τάξης) σε τραγούδια εθνικά. Αυτό δεν είναι παράξενο κι ούτε βέβαια είναι φαινόμενο της τελευταίας πεντηκονταετίας. Από τον περασμένο αιώνα, που αναπτύχθηκε το ενδιαφέρον για τη λαϊκή ποίηση, το δημοτικό τραγούδι αντιμετωπίσθηκε από πολλούς μελετητές όχι ως ταξικό τραγούδι, αλλά ως τραγούδι εθνικό: "ελληνικά δημοτικά τραγούδια", "τραγούδια του ελληνικού λαού", "τραγούδια των Ελλήνων" είναι η χαρακτηριστική ορολογία που χρησιμοποιήθηκε.
το σύνολο περίπου του ελληνισμού τόσο κατά την ύστερη τουρκοκρατία όσο και κατά τις πρώτες δεκαετίες της ανεξαρτησίας, ήταν ο παραδοσιακός πολιτισμός των αγροτοκτηνοτροφικών κοινοτήτων της υπαίθρου, εφόσον η λόγια παράδοση, κατά την ίδια ιστορική περίοδο, μ’ όλη τη σπουδαιότητα της, ήταν υπόθεση μιας μειοψηφίας λογίων. Ο λαϊκός πολιτισμός υπήρξε τελικά ο βασικός παράγοντας της σύνθεσης λόγιου-λαϊκού, αγροτικού-αστικού, ελληνικού-ευρωπαϊκού, απ’ όπου προέκυψε ο ελληνικός πολιτισμός του εικοστού αιώνα, με τις ιδιαιτερότητες του· ιδιαιτερότητες που δε μιας επιτρέπουν να τον ταυτίσομε με τα δυτικά αστικά πρότυπα.
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
Έτσι, μολονότι μέσα στον 20όν αιώνα επικράτησαν κατά καιρούς τάσεις απομάκρυνσης από τα πρότυπα του παραδοσιακού λαϊκού πολιτισμού και από τις καλλιτεχνικές του εκφράσεις (χορούς-τραγούδια), με ταυτόχρονη μίμηση ξένων προτύπων, ευρωπαϊκών ή αμερικάνικων, οι τάσεις αυτές αποδείχτηκαν περιστασιακές, καθώς σε κάθε κρίσιμη ιστορική καμπή διαπιστώνεται μια επιστροφή και συσπείρωση της πλειοψηφίας του λαού γύρω από την παράδοση και τις αξίες της. Αυτή η κυκλικά επαναλαμβανόμενη επιστροφή στις ρίζες, που εκδηλώνεται χαρακτηριστικά με μια ανανεωμένη προτίμηση στους παραδοσιακούς τρόπους διασκέδασης, συνδυάζεται
, όπως είναι ευνόητο, με μια έξαρση της καλλιέργειας του δημοτικού τραγουδιού, μάλιστα των ειδών που συνδέονται με το γλέντι. Το φαινόμενο αυτό έχει και τις αρνητικές πλευρές του, καθώς η επαγγελματοποίηση των λαϊκών καλλιτεχνών και η προσαρμογή στους σημερινούς κανόνες λειτουργίας της οργανωμένης ψυχαγωγίας (κι εδώ συμπεριλαβάνονται και η αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνικών μέσων) αλλοιώνει σε κάποιο -μικρότερο ή μεγαλύτερο- βαθμό τη λαϊκή καλλιτεχνική έκφραση, σε σύγκριση με τα πρότυπα που ίσχυαν ή ισχύουν ακόμη στις καθαυτό παραδοσιακές κοινότητες της υπαίθρου.
, όπως είναι ευνόητο, με μια έξαρση της καλλιέργειας του δημοτικού τραγουδιού, μάλιστα των ειδών που συνδέονται με το γλέντι. Το φαινόμενο αυτό έχει και τις αρνητικές πλευρές του, καθώς η επαγγελματοποίηση των λαϊκών καλλιτεχνών και η προσαρμογή στους σημερινούς κανόνες λειτουργίας της οργανωμένης ψυχαγωγίας (κι εδώ συμπεριλαβάνονται και η αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνικών μέσων) αλλοιώνει σε κάποιο -μικρότερο ή μεγαλύτερο- βαθμό τη λαϊκή καλλιτεχνική έκφραση, σε σύγκριση με τα πρότυπα που ίσχυαν ή ισχύουν ακόμη στις καθαυτό παραδοσιακές κοινότητες της υπαίθρου.
Μ' ένα ορισμένο κριτήριο, οι αλλοιώσεις αυτές χαρακτηρίζονται νόθευση της παράδοσης από τους αστικούς τρόπους έκφρασης. Ωστόσο η έκταση του φαινομένου εκφράζει, χωρίς αμφιβολία, την αντοχή και την προσαρμοστικότητα της λαϊκής παράδοσης στις νέες συνθήκες, μ’ άλλα λόγια,
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV επιβεβαιώνει τους οργανικούς και ακατάλυτους δεσμούς της αστικοποιημένης ελληνικής κοινωνίας με τις ρίζες της: τον αγροτοκτηνοτροφικό πολιτισμό, τις εκφράσεις και τις αξίες του
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV επιβεβαιώνει τους οργανικούς και ακατάλυτους δεσμούς της αστικοποιημένης ελληνικής κοινωνίας με τις ρίζες της: τον αγροτοκτηνοτροφικό πολιτισμό, τις εκφράσεις και τις αξίες του
Η δομή και η αισθητική της μαντινάδας
Ανάμεσα στα είδη της λαϊκής ποίησης αυτό που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στις νέες διαφοροποιημένες συνθήκες κα ταυτόχρονα την αδιάσπαστη συνέχεια της παράδοσης είναι η μαντινάδα, το δημοτικό δίστιχο, είδος με πανελλήνια διάδοση αλλά με ιδιαίτερη επίδοση σε ορισμένες περιοχές, όπως η Κρήτη, η Κύπρος, η νησιώτικη Ελλάδα και η Θράκη.
Η μαντινάδα δε συνδέεται με μια εξειδικευμένη τελετουργία, όπως συμβαίνει λ.χ. με τα μοιρολόγια ή με τα τραγούδια του γάμου· ούτε με μα ορισμένη επαγγελματική κατηγορία, όπως λ.χ. οι οργανοπαίχτες.
Οι οργανοπαίχτες αποτελούν αναμφίβολα βασικούς αλλά όχι αποκλειστικούς φορείς καλλιέργειας του είδους. Η μαντινάδα αποτελεί μια καθολική εκφραστική φόρμα, με την οποία εκδηλώνεται η ποιητική διάθεση του λαού. Καλύπτει όλες τις εκδηλώσεις της ζωής και παρουσιάζει μια αξιοθαύμαστη ευελιξία που εκδηλώνεται με τη συνεχή επέκταση της σε νέες θεματικές. Γι αυτό δε μπορεί κανείς να ορίσει τη μαντινάδα από τη θεματική της. Γιατί, κυριολεκτικά, δεν υπάρχει θεματικό πεδίο, που να είναι απρόσιτο στη μαντινάδα όπως θα δούμε.
Προσφέρεται τόσο για την έκφραση ατομικών συναισθημάτων (λ.χ. ερωτικές μαντινάδες) όσο και για την έκφραση συλλογικών βιωμάτων (γνωμικές, ηρωικές, ιστορικές κ.λπ.)· τόσο για τη διαπροσωπική επικοινωνία (ερωτικοί διάλογοι, παράπονα, πείσματα, πειράγματα, μαντιναδομαχίες) όσο και για τις κοινωνικές τελετουργίες (γάμους, βαφτίσια, πανηγύρια, γλέντια). Ο τρόπος που τραγουδιέται είναι διαλογικός· εκφωνεί ο τραγουδιστής μια μελωδική φράση, επαναλαμβάνουν εν χορώ οι συνδαιτημόνες. Στη τάξη του γλεντιού οι μαντινάδες εναλλάσσονται με τα τραγούδια της τάβλας.
Οι οργανοπαίχτες αποτελούν αναμφίβολα βασικούς αλλά όχι αποκλειστικούς φορείς καλλιέργειας του είδους. Η μαντινάδα αποτελεί μια καθολική εκφραστική φόρμα, με την οποία εκδηλώνεται η ποιητική διάθεση του λαού. Καλύπτει όλες τις εκδηλώσεις της ζωής και παρουσιάζει μια αξιοθαύμαστη ευελιξία που εκδηλώνεται με τη συνεχή επέκταση της σε νέες θεματικές. Γι αυτό δε μπορεί κανείς να ορίσει τη μαντινάδα από τη θεματική της. Γιατί, κυριολεκτικά, δεν υπάρχει θεματικό πεδίο, που να είναι απρόσιτο στη μαντινάδα όπως θα δούμε.
Προσφέρεται τόσο για την έκφραση ατομικών συναισθημάτων (λ.χ. ερωτικές μαντινάδες) όσο και για την έκφραση συλλογικών βιωμάτων (γνωμικές, ηρωικές, ιστορικές κ.λπ.)· τόσο για τη διαπροσωπική επικοινωνία (ερωτικοί διάλογοι, παράπονα, πείσματα, πειράγματα, μαντιναδομαχίες) όσο και για τις κοινωνικές τελετουργίες (γάμους, βαφτίσια, πανηγύρια, γλέντια). Ο τρόπος που τραγουδιέται είναι διαλογικός· εκφωνεί ο τραγουδιστής μια μελωδική φράση, επαναλαμβάνουν εν χορώ οι συνδαιτημόνες. Στη τάξη του γλεντιού οι μαντινάδες εναλλάσσονται με τα τραγούδια της τάβλας.
Η διαλογικότητα είναι συστατικό στοιχείο της τελετουργικής μαντινάδας, που συνοδεύει εκφράσεις της εθιμικής ζωής. Μαντινάδες του χορού, του γλεντιού, του γάμου, της βάφτισης, της εργασίας λειτουργούν κατά το σχήμα: πρόκληση-απάντηση. Σ' αυτό το πλαίσιο υπάρχουν μαντινάδες στερεότυπες και μαντινάδες ευρηματικές:
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ TV ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΓΡΥΛΟΣ
- Χίλια καλώς το βρήκαμε του φίλου μας το σπίτι,
ο κάμπος με τα λούλουδα και με τσι πρασινάδες.
κι α δε χωρούν στο σπίτι μας, πάνω στην κεφαλή μας.
Στην κεφαλή δε βγαίνομε γιατί θα γκρεμιστούμε,
μονό ‘ρθαμε στου αγρυλου μια ρακη να πιούμε.