Παπαδιανά - 1 χλμ πάνω από το Πάνω Χωριό, χτισμένο αμφιθεατρικά με καταπληκτική θέα. Αξιοθέατα: ο Ναός του Αγίου Γεωργίου, χτισμένος το 1805. Πιστεύεται ότι είναι θαυματουργός και οι κάτοικοι διηγούνται ότι τους έσωσε πριν πολλά χρόνια από την επιδημία πανούκλας, που είχε χτυπήσει όλη τη γύρω περιοχή.
Φραγκιός Τσαντηράκης
Ο Φραγκιός Τσαντηράκης ή Παπαδάκης (Παπαδιανά ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ , 1800 - 1877) ήταν οπλαρχηγός της Κρήτης που έδρασε το 19ο αιώνα.
Από πολύ νέος πολέμησε στον αγώνα του 1821, με ορμητήριο τη Μονή Φανερωμένης[1]. Κατάφερε να προστατέψει πολλούς Χριστιανούς της περιοχής από τις βιαιοπραγίες τωνγενιτσάρων. Επίσης, πήρε μέρος σε όλες τις επαναστατικές ενέργειες στην επαρχία της Ιεράπετρας αλλά και ευρύτερα, κερδίζοντας έτσι την εκτίμηση των Χριστιανών της περιοχής. Το1828 εξελέγη αρχηγός της επαρχίας Ιεράπετρας και δύο χρόνια αργότερα τιμήθηκε για τη γενναιότητά του με παράσημο από τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Το 1861 στις 4 Ιουνίου αφιέρωσε στη Μονή Παναγίας Φανερωμένης "τεσσάρων μουζουριώ χωράφι έρημα", σύμφωνα με τον κώδικα της Μονής[2]. Πέθανε σε ηλικία 77 ετών.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η Μονή, λόγω της στρατηγικής θέσεώς της σε δυσπρόσιτη πλαγιά και σε σημείο που δεσπόζει, αποτέλεσε το φρούριο και την αφετηρία των αγωνιστών Χριστιανών Επαναστατών της επαρχίας κατά του μακρόχρονου Τουρκικού ζυγού. Συνδέθηκε άμεσα με τους σκληρούς και δύσκολους απελευθερωτικούς αγώνες και υπήρξε το κρυσφύγετο και το ορμητήριο των αρχηγών αγωνιστών και ο χώρος συνεδριάσεών τους, στον οποίο ελήφθησαν ιστορικής σημασίας αποφάσεις.
Ενδεικτικό του αμυντικού χαρακτήρα είναι η οπή πάνω από το ανώθυρο της κεντρικής εισόδου, γνωστή ως «ζεματίστρα», από την οποία εκτοξευόταν καυτό λάδι στους εχθρούς που προσπαθούσαν να παραβιάσουν το χώρο της Μονής. Όταν η Μονή ήταν περικυκλωμένη από τους κατακτητές, το μικρό σπήλαιο νοτιοδυτικά του σπηλαιώδους ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, που ήταν το νεκροταφείο της Μονής και συνέδεε το Μοναστήρι με το κοιμητήριο, χρησιμοποιούνταν για τον ανεφοδιασμό και τις εξόδους των αγωνιστών.
Η εθνική προσφορά της Μονής Φανερωμένης η Γουρνιώτισσας υπήρξε τεράστια τα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας που λειτούργησε ως προμαχώνας για τους αγωνιστές των κρητικών επαναστάσεων. Μάλιστα, ενίσχυε και οικονομικά τις διάφορες επαναστάσεις κατά των Τούρκων, όπως άλλωστε όλες οι Μονές της Κρήτης. Πολλοί χριστιανοί που πίστευαν στην ελληνική επανάσταση και είχαν δει ολοφάνερη τη βοήθεια και προστασία της Παναγίας -όπως και ο γνωστός οπλαρχηγός απο τα παπαδιανα Ιεράπετρας Φραγκιός Τσαντηράκης ή Παπαδάκης που πολλές φορές είχε ζητήσει άσυλο στο Μοναστήρι της Φανερωμένης- αφιέρωναν κυρίως κτήματα στη Μονή σε μια προσπάθεια να ενδυναμώσουν οικονομικά τον αγώνα για την ελευθερία. Η αφανής αλλά αγαστή συνεργασία Μοναστηριού και επαναστατών καταμαρτυρείται και από την επιστολή του Ηγουμένου Νεόφυτου το 1878 προς τον οπλαρχηγό Εμμανουήλ Λακέρδα από την Ανατολή, με την οποία ζητούσε την προστασία της Μονής Φανερωμένης από τις διαρπαγές και τις λεηλασίες των Τούρκων. Εξάλλου, το ταμείο της Μονής συνεισέφερε πάντοτε με αξιοσέβαστα ποσά υπέρ κοινωφελών σκοπών, όπως για την παιδεία και την συντήρηση διαφόρων καταστημάτων.
Από το έτος 1839 που ανέλαβε Ηγούμενος ο Χατζή Γεράσιμος η Μονή ανακαινίζεται και αρχίζει να οργανώνεται και να γίνεται περισσότερο γνωστή. Ο δραστήριος Γεράσιμος διαμορφώνει τη σπηλαιώδη Εκκλησία στη μορφή που είναι σήμερα και την εξοπλίζει με τέμπλα και εικόνες. Προεσελκύει επισκέπτες στη Μονή οι οποίοι αφιερώνουν διάφορα τιμαλφή αντικείμενα και κτήματα. Αγοράζει κτήματα και θέτει τις βάσεις για την οικονομική της ανάπτυξη.
